Hakkımızda
ANKET YÖNTEMLERİ
Araştırma için gereksinim duyulan bilgiler anket yöntemlerinden birisi ile elde edilebilir.
Bunlar posta anketi, internet anketi, telefon anketi ve karşılıklı görüşmedir. Bununla birlikte araştırmanın durumuna göre birden fazla anket yöntemi de birlikte kullanılabilir.
1. Posta Anketleri
Posta anketleri anket formlarının posta yoluyla bireylere ulaştırılarak veri toplama yöntemi olarak tanımlanabilir. Bu bağlamda bu yöntemin olumlu ve olumsuz yönleri mevcuttur.
Olumlu yönleri
1. Zaman maliyet ve işgücü bakımından en az miktarda kaynak gerektirir.
2. Cevaplayıcılar karşılıklı görüşme ve telefon anketlerinden farklı olarak görüşmecinin baskısı ve yanlı tutumundan etkilenmezler.
3. Sorular örneklem birimlerine aynı biçimde gönderildiğinden vurgulu veya yanlış okumasöz konusu değildir.
4. Örnekleme hatası diğer örnekleme yöntemlerine göre daha az maliyetle minimuma indirilir.
5. Cevaplayıcının sosyo-ekonomik ve durumu siyasi eğilimi gibi bilgileri görüşmeciden etkilenme olmadığından bu yönteme göre daha doğru elde edilebilir.
6. Cevaplama oranı hatırlatma ve promosyonlarla arttırılabilir.
7. Cevaplayıcının görüşmecinin doğru olarak düşündüğü soruların cevaplarına eğilim göstermesini en aza indirir.
8. Anketin tamamlanması için kısa zaman baskısı yoktur. Cevaplayıcı rahat olduğu bir zamanda soruları cevaplayabilir.
Olumsuz yönleri
1. Anket başladıktan sonra ortaya çıkan problemlerin çözümü oldukça zordur.
2. Eğitimsiz kişilere uygulanan anketlerin cevaplama oranı çok düşük ve anket formlarının geri dönüş olasılığı çok zayıftır.
3. En uzun zaman alan anket yöntemi olup soruları gidişi ve cevapların geri dönmesi haftalarca sürebilir.
4. Soruların doğru kişiler tarafından cevaplanıp cevaplanmadığı ya da cevaplayıcının başka kişilerden yardım alıp almadığı bilinmez. Bu bağlamda bu süreç kontrol dışındadır.
5. Posta anketlerinin hatasız doldurulmasını sağlamak oldukça zordur. Bazı sorular bilinçli olara cevaplanmayabilir. Yani anketörün cevaplanmayan sorular için uyarı yapması söz konusu değildir.
6. Adres güncellemesi veya adres değişikliği gibi durumlardan dolayı örnekleme giren gözlem birimlerine ulaşmada zorluk çekilebilir dolayısıyla kapsam hatası ile karşılaşılabilir.
7. Cevaplama oranı çok düşük olduğundan çok tercih edilen bir yöntem değildir.
8. Açık uçlu sorular için uygun değildir.
2.e -postaAnketleri
Bu yöntem ile veri gizliliğini saklama konusunda sıkıntılar yaşanabilir. Ama bu yöntem oldukça ucuz, kısa ve geri dönüş oranı ise yüksek bir anket türüdür.
İnternet anketleri posta anketlerinin internet ortamındaki biçimidir. Bu yöntemde soru soru formu e-posta ile gönderilir ve cevaplayıcılardan soruların cevaplandırılması istenir. Bu bağlamda bu yöntemin olumlu ve olumsuz yönleri aşağıdaki gibidir:
Olumlu yönleri
1. Sorulara verilen cevaplar doğrudan veri tabanına yazıldığından verilerin ayrıca bilgisayara girilmeleri gerekmez. Çözümleme yapılıp sonuçların grafik ve tablolarla sunulması için veri toplama sürecinin sonucu beklenmez.
2. İnternete tüm gün ulaşmak mümkün olduğundan zaman kısıtlaması yoktur.
3. Bu anket yönteminde kırtasiye, posta ya da kargo, telefon ve işgücü masrafı ve bunun gibi masraflar yoktur.
4. Bu anket çeşidinde kayıp verinin oluşması önlenir. Eğer cevaplayıcı bazı seçenekleri unutursa sistem uyarıda bulunup anketi tamamlatır.
5. Sorular arasındaki geçişler veya yönlendirmeler otomatik olarak yapılır.
6. Yine posta anketlerinde olduğu gibi bu yöntemde de baskı ve yönlendirme hataları olmaz.
Olumsuz yönleri
1. Eğitimsiz kişilere uygulanan anketlerin cevaplama oranı çok düşük ve anket formlarının geri dönüş olasılığı çok zayıftır.
2. Soruların doğru kişiler tarafından cevaplanıp cevaplanmadığı ya da cevaplayıcının başka kişilerden yardım alıp almadığı bilinmez.
3. Örneklem birimlerinin internet ulaşımı olmayabilir.
4. Cevaplama elektronik ortamda yapıldığından bu ankete daha az güven duyulabilir.
5. Cevaplama bir danışman yardımıyla yapılmadığından yanlış anlamalar giderilemez.
3.TelefonAnketleri Telefon anketlerinde ihtiyaç duyulan veriler eğitimli anketörlerin gözlem birimleri ile yaptıkları telefon görüşmesinden elde edilir. Bu yöntemin birçok olumlu ve olumsuz yönleri mevcuttur.
Olumlu yönleri
1. Sonuçlar geniş ölçekli araştırmalarda bile çok kısa sürede alınabilir.
2. Posta anketi ve karşılıklı görüşmeye göre daha az mali ve işgücü kaynağı gerektirir.
3. Uygulamayla ilgili ortaya çıkan problemler kısa zamanda çözülür.
4. Anketör örnekleme çıkan gözlem birimi ile doğrudan ve canlı olarak görüşüp cevaplama oranını arttırabilir.
5. Denekler anketörle yüz yüze gelmediğinden telefon anketinin başarısı artar.
Olumsuz yönleri
1. Cevaplama oranı karşılıklı görüşmeye göre daha azdır. Denekler bu görüşme süresini zamansal bir külfet olarak görebilir.
2. Diğer anket yöntemlerinde kullanılan kullanılan göreseller kullanılamaz(Görüntülü görüşmeler hariç).
3. Anketör denekler üzerinde daha az kontrole sahiptir.
4. Telefon anketinde çerçeve oluşturmak güç olabilir. Örneklem birimlerinin hepsine telefonla ulaşmak güç olabilir veya görüşmecilerin telefonu olmayabilir, cevaplayıcı telefonun iptal, numara değişikliği, kapalı olma gibi durumları olabilir.
5. Anketörlerin ses tonu ve vurgulu konuşmaları cevaplayıcıları belli sorulara ve seçeneklere yönlendirebilir.
6. Belli saat dilimlerinde ve yoğun iş yükünün olduğu zaman aralıklarında deneklere ulaşmak güç olabilir.
4. Karşılıklı Görüşme Anketleri
Bu tür anketler deneyimli ve eğitimli görüşmeciler tarafından gerçekleştirilir. Bu bağlamda bu yönteminde olumlu ve olumsuz yönleri mevcuttur:
Olumlu yönleri
1. Görsel ürünler kullanılarak sorular kolaylaştırılır yani denekler ürünleri inceleyerek ya da kullanarak soruları cevaplayabilir. Örneğin herhangi bir otomobilin test sürüşü sonrasında anket yapılması.
2. Anketörler tarafından gözlem birimlerine müşkül soruların izah edilmesi oldukça önemlidir.
3. Anketin önemi ve gizliliği anlatılarak daha doğru cevaplar alınabilir.
4. Gözlem birimlerine ulaşmak diğer yöntemlere göre daha kolaydır.
5. Daha detaylı ve karmaşık soruların cevaplandırılmasında bu yöntem tercih edilebilir.
6. Anketin cevaplama süreci anketörün kontrolü altındadır. Bu bağlamda cevaplamada yapılabilecek hatalar ve eksiklikler yerinde giderilir.
7. Özel gruptaki inşalara bu yöntemle ulaşılabilir: Evsiz insanlar, cezaevindeki tutuklu ve hükümlüler gibi.
Olumsuz yönleri
1. Anketörler isteyerek ya da istemeden cevaplayıcıları yönlendirerek sonuçların yanlı olmasına neden olabilir. dolayısıyla anketin güvenilirliği azalabilir.
2. Cevaplayıcı başına ulaşım, işgücü ve maliyet gibi kalemler diğer anketlere göre yüksektir.
3. Sonuçların değerlendirilme süreci uzun olabilir.
4. Cevaplayıcıdan görüşme için randevu almak veya görüşmek güç olabilir.
5. Uygulama sırasında problemi çözmek oldukça zordur.
6. Maliyeti düşürmek için; örneklem genişliğini azaltmak ölçüm hatasına, örneklemin dışında kalan cevaplayıcılar ile görüşmek kapsam hatasına neden olur, deneyimsiz görüşmecinin kullanılmasıyla da ölçüm tartım kaydetme hatası meydana geleceğinden ölçüm hatası meydana gelir.
Bu anket yöntemlerinden birisi tek başına kullanılabileceği gibi birden fazlası da bir arada kullanılabilir bu bağlamda bir arada kullanılan anket yöntemlerine de karma anket denir.
Amaçlarına göre farklı anket türleri vardır. Gelin aşağıda bunlardan bazılarına göz atalım:
Müşteri memnuniyet anketi
En çok kullanılan anket türlerinden biri olan müşteri memnuniyeti anketi, mevcut ürün ve hizmetler hakkında geri bildirim alınmasına yardımcı olur. İlgili ürün ve hizmete bağlı olarak bir e-posta anketi, kiosk anketi veya diğer anket yöntemleri şeklinde olabilir. Bir müşteri memnuniyeti anketi kullanarak veri toplamak, şirketlerin ürünlerini kalite, fiyat, deneyim vb. konularla ilgili olarak değerlendirmelerini sağlar. Başarılı bir şekilde analiz edilen veriler, müşterilerin ürün ve hizmetleri kullanırken karşılaştıkları sorunları gidererek satışları artırmaya yardımcı olabilir.
Pazar araştırması anketi
Pazar araştırması anketi genellikle pazardaki müşteri ihtiyaçlarını bulmak için yapılır. Özellikle yeni bir pazara girmek isteyen veya yeni müşteriler çekerek pazarlarını büyütmek isteyen şirketler tarafından kullanılır. Pazar araştırması anketi, anketörlerin piyasadaki arz ve talep ile ilgili sorularının cevaplarını bulmalarına olanak tanır. Şirketler, müşteri ihtiyaçlarını analiz ederek ilgili pazara yeni ürünler sunabilir. Buna ek olarak, bir pazar araştırması anketi, rakiplerinizin pazarda nasıl çalıştığı, müşterilere neler sundukları, müşterilerin ürünlerinden neden memnun oldukları hakkında bilgi edinilmesine yardımcı olur.
Çalışan memnuniyet anketi
Şirketler, çalışan memnuniyet anketini çalışanlarının memnuniyet düzeylerini ölçmek için bir kullanır. Bu tür bir anket, şirkete çalışanların işlerinin belirli yönleri hakkında nasıl hissettikleri hakkında fikir sağlar. Örneğin, maaş miktarı, iş yükü, çalışma saatleri vb. hakkında yorum yapabilirler. Sonrasında bu geri bildirimler şirket-çalışan politikalarını değerlendirmek amacıyla kullanılır. Bu nedenle, çalışan memnuniyet anketleri, şirketin anket sonuçlarına göre önlem almaya istekli olması durumunda şirketin genel verimlilik düzeyini artırmasına yardımcı olabilir.
Doğru anket tasarımı, başarılı bir ankette önemli bir faktördür. Anket, katılımcıların geri bildirim sağlamak için motive olabilmeleri için profesyonel olarak oluşturulmalı ve biçimlendirilmelidir. Yarım yamalak yapılmış bir anket tasarımı, amaca pek katkıda bulunmayacaktır.
Anket tasarımında ana faktörler nelerdir?
Hedefleri belirleme
Her araştırma projesi, hangi veri toplama yöntemi kullanılırsa kullanılsın, hedefin tanımlanmasıyla başlar. Bir anket oluşturmaya başlamadan önce, amacınızı ve ne elde etmek istediğinizi düşünün. Net bir hedefe sahip olunmazsa, anket yanlış yönlere gidebilir ve bu sebeple sonuçlar da tatmin edici olmayabilir. Eğer oluşturucusu anketin hangi hedefe ulaşması gerektiğini tam olarak biliyorsa, anket konuyla ilgili daha derin bilgiler sunabilir. Bu adım, genel olarak araştırma tasarımında temel bir rol oynar.
Hedef kitle
Hedefin belirlenmesinden sonra sıra ankete katılacak kişilerin belirlenmesine gelir. Bu insanlar, araştırmanın üstünde çalışmaya çalıştığı kitlenin bir parçası olmalıdır. Müşterileriniz, çalışanlarınız, hastalarınız vb. olabilir. Örneğin, kararlarının arkasındaki nedenleri bulmak için ürününüzü kullanmayan kişileri araştırabilirsiniz. Ayrıca, ürün kalitesini artırmak için veya yeni bir ürün sunmak istiyorsanız mevcut müşterileri de inceleyebilirsiniz. Her durumda, doğru kitleyi hedeflemek, anket tasarımına katkı sağlayan ana faktörlerden biridir.
Anket soruları
Anket soruları, hedef kitlenizle nasıl iletişim kurduğunuzdur, bu nedenle dikkatlice düşünülmeli ve yazılmalıdır. Ankette iki tür soru bulunmaktadır:
Kapalı uçlu soru tipleri
Bunlar önceden tanımlanmış cevapları olan sorulardır. Kapalı uçlu sorular çoktan seçmeli sorular, basit bir “Evet veya Hayır” soruları da olabilir veya belirli öğelerin sıralanması ve derecelendirilmesi için sorulan sorular olabilir.
Açık uçlu soru tipleri
Açık uçlu soru türü, sorulara önceden belirlenmiş yanıtlara sahip değildir. Bunun yerine, bu sorular yanıtlayanların belirli bir ürün, hizmet vb. ile ilgili paylaşmak istedikleri her şeyi iletmelerine olanak tanırlar. Nitel araştırmada öncelikli olarak açık uçlu sorular kullanır.
Anket sorularının belirli kriterlere uyması gereklidir:
Soruları mümkün olduğunca basit hale getirin. Çok fazla karmaşık soru kullanılması, yanıtlayanın soruyu cevaplamasını engelleyebilir. Terminoloji için basit bir terim kullanmak mümkün ise, kullanılması tavsiye edilir. Yanıtlayan kişi terminolojiye aşina olmayabilir.
Taraflı ve çift yönlü sorular kullanmaktan kaçının. Çift yönlü bir soru, birden fazla konuyla ilintili olan ama tek bir cevap isteyen bir sorudur.
Tüm sorular, anketin cevap bulmaya çalıştığı konuyla ilintili olmalıdır. Bağlam dışı soruların araştırmaya fazla katkısı olmayacaktır.
Sorular özel bilgiler istememelidir. Ancak, sorular hassas konularla ilgili bir geri bildirim gerektiriyorsa, katılımcıların önceden bilgilendirilmesi gereklidir.
Anket çok uzun sürmemelidir. Sorular doğru ise, birkaç soruyla bile gerek duyulan cevapları alabilirsiniz.
Sorularla ilintili her bilgi, katılımcıların ilgisini çekmelidir. Anketi okuyucuya daha rahat bir hale getirmek için görseller, farklı tasarımlar vb. kullanabilirsiniz.
Veri Toplama
Hedef kitle ve soruların belirlenmesinin ardından anket bir sonraki aşamaya geçebilir. Veri toplama aşamasında, genellikle makalede belirtilen anket yöntemlerinden biri kullanılır. İhtiyaç duyulan veri miktarı konuya göre değişir. Bu genellikle anketin bir bütün olarak en zor kısmıdır ve anket tasarımının önceden değindiğimiz tüm adımları veri toplamada önemli bir rol oynamaktadır.
Veri Analizi
Yeterli veri topladıktan sonra, sürecin bir sonraki kısmı veri analizidir. Bu bölümde, araştırmacı geri bildirimdeki eğilimleri bulmaya çalışır. Kapalı uçlu soruları analiz etmek basit bir iştir, açık uçlu sorular ise biraz zaman gerektirebilir. Araştırmacılar genellikle açık uçlu sorularla elde edilen verileri daha kolay analiz etmek için kodlarlar. Verilerin analiz edilmesine yardımcı olan ve anket tasarımının diğer adımları için de yararlı olan bazı anket yazılımı programları bulunmaktadır. Makalemizde anket yazılımına daha sonra değineceğiz.
Sonuç ve Raporlama
Anket tasarımının son aşamasında, araştırmacı bulguları çeşitli kanallardan raporlar. Sonuçlar durumun net bir resmi varsa açıklanmalıdır. Aksi takdirde, anketin aynı sorularla veya biraz değiştirilmiş versiyonlarıyla tekrar yapılması gerekebilir.
Diğer veri toplama yöntemlerinde olduğu gibi, anketin de artıları ve eksileri vardır. İlk olarak, anketin ne gibi faydalar sağladığını görelim.
Anket avantajları
Yüksek miktarda katılımcı sayısı
Web tabanlı anketler söz konusu olduğunda coğrafi bir kısıtlama yoktur; bu nedenle, dünyanın her yerinden katılımcılar araştırma konunuz hakkındaki görüşlerini paylaşabilirler. Artık, hemen hemen herkes her zaman ve her yerde anketlere erişmek için kullanılabilecekleri bir cep telefonu, dizüstü bilgisayar, bilgisayar ve diğer elektronik cihazları kullanmaktadır.
Uygun maliyetli
Geleneksel anket kağıtlarının basımı ve dağıtımı, özellikle anketleri yapmak için seyahat edilmesi de gerektiriyorsa, biraz para ve uğraş gerektirebilir, fakat çevrimiçi anketler, telefon anketleri, kiosk anketleri bu açıdan faydalı olabilir.
Hassas konulara dürüst geri bildirim
Röportaj ve gözlem gibi bazı veri toplama yöntemleri, eğer araştırma hassas bir konuyu içermekteyse pek etkili olmayabilir. Ankete katılanlar, diğer insanlarla aynı odadayken kendi özel deneyimlerini anlatmaktan rahatsız olabilirler. Fakat, çevrimiçi yapılan anketlerdeki cevaplarsa daha doğrudur. Bazı katılımcılar hassas konular hakkında konuşma konusunda kendilerini bu sayede daha özgür hissedebilirler. İnsanların geri bildirimlerini anonim olarak sunmaları konusuna da ayrıca dikkat edilmelidir.
Nitel araştırma için yararlı
Nitel araştırma sayısal olmayan verilerle ilintilidir ve çoğunlukla veri toplamada açık uçlu sorular kullanır. Bu nedenle, açık uçlu sorularla yapılan anketler nitel araştırmalar için mükemmel bir bilgi kaynağıdır.
Hızlı yanıt
Bazı anket yöntemleri, oluşturucularının hızlı geri bildirim almasını sağlar. Anında yanıt söz konusu olduğunda özellikle telefon anketleri ve kiosk anketleri etkilidir. Anketörler, anket sorularının daha kısa veya kapalı uçlu sorular içermesi halinde diğer anket yöntemleriyle de hızlı bir yanıt oranı elde edebilirler.
